KsiążkiTwarde i mocno korzenne, a po upływie tygodnia miękkie i słodkie od lukru – mowa oczywiście o niepowtarzalnych, świątecznych piernikach, które żeby zdążyły zmięknąć do świąt, musicie upiec najpóźniej we wtorek.
Chociaż pierwsze wzmianki na temat pierników pojawiały się już w XV wieku, to jednak pierwszy znany nam przepis pochodzi z XVIII wieku i został opublikowany w książce pod tytułem „Compendium medicum auctum, to iest krótkie zebranie y opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia” i brzmiał następująco:
Weź miodu przaśnego ile chcesz, włóż do naczynia, wlej do niego gorzałki mocnej sporo i wody, smaż powoli szumując, aż będzie gęsty, wlej do niecki, przydaj imbieru białego, gwoździków, cynamonu, gałek, kubebów, kardamonu, hanyżu nietłuczonego, skórek cytrynowych drobno krajanych, cukru ileć się będzie zdało, wszystko z grubsza jak miód ostygnie, że jeno letni będzie, wsyp mąki żytniej, ile potrzeba, umieszaj, niech tak stoi nakryto, aż dobrze wystygnie, potym wyłóż na stół, gnieć jak najmocniej, przydając mąki ile potrzeba, potym nakładź cykaty krajanej albo skórek cytrynowych w cukrze smażonych, znowu przegnieć i zaraz formuj pierniki, wielkie według upodobania porobiwszy, możesz znowu po wierzchu tu i ówdzie wtykać cykatę krajaną, do wierzchu pozyngowawszy piwem kłaść do pieca i wyjąwszy je jak się przepieką, znowu je zyngować miodem z piwem smażonym i znowu po wsadzeniu do pieca.
Compendium medicum auctum. To iest krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia. (…), Jasna Góra, 1725 ”, w: Wojciech Streich, “Opowieść o toruńskim pierniku”, Toruń, 2001.
Tak przygotowane pierniki najczęściej miały formę wielkich twardych, kół – jedna z legend opisanych tutaj dowodzi, że z powodzeniem można było używać piernika zamiast koła w powozie, a jeszcze inna przypowieść wyjaśnia, dlaczego pierniki toruńskie nazywane są Katarzynkami. Jednak te i wiele innych legend związanych z wypiekiem pierników najlepiej jest czytać nad słodkim piernikiem i kubkiem kawy zbożowej.
Na podstawie przepisu z Kwestii Smaku.
ja już mam dawno zrobione 😉
W zeszłym roku też weganizowałam ten przepis – mój ojciec był przekonany, że pierniczki są kupne ;).
Bo ten przepis aż się prosi o zweganizowanie! I pierniki wychodzą wspaniale, takie jak powinny być 🙂
Dokładnie! Bo są nie dość, że pyszne, to jeszcze śliczne – te "prześwitujące" kryształki cukru to jest coś pięknego :). W tym roku spróbuję je rzeczywiście nadziać – ale metodą sklejania dwóch placków, a nie nadziewania szprycą, bo wbrew zapewnieniom Asi z KW w ogóle mi nie wychodziło ;). Dzięki za motywację, żeby wreszcie zacząć!
Zabieram się właśnie do działania! ps. Mam ten sam kształt foremki – Szwedzki konik z Dalarny 🙂
Tak, to on! Dostałam go w prezencie i od tego czasu ciągle piekę pierniczki 😉
A ja byłam przekonana, że to lew 🙂
Powiedzcie mi proszę, gdzie można nabyć taką foremkę, bo ten kształt jest piękny.
Kasia
powinny być w IKEA, bo to szwedzki konik
Ja już mam upieczone dwa rodzaje pierników, jedne miękkie, przepyszne, pachnące olejkiem pomarańczowym (eko), drugie twarde, mocno korzenne – leżakują w puszcze. Zarówno te twarde jak i miękkie 100 razy lepsze niż kupne 🙂 a jak w domu pachnie.. Pozdrawiam :*
czy można użyć inne mąki?? Na przykład orkiszowej lub jaglanej?;)
Spokojnie można użyć orkiszowej, jeśli będziesz dodawać jaglanej to dodaj podwójną ilość gluta z siemienia lnianego 🙂
urocze i pyszne 🙂
a jak by smakowaly gdyby zjesc je tuz po przestygnieciu?
Twarde i średnie, za to tuż po pieczeniu wspaniałe są te pierniczki, jedne z moich ulubionych: http://www.jadlonomia.com/2013/12/potrojnie-imbirowe-pierniczki.html
Marto, jakiego oleju można użyć zamiast z pestek winogron? Mam z pestek dyni, z orzechów laskowych, z orzechów włoskich, oliwę z oliwek, olej lniany. Dzięki 🙂
Czy wszystkie są nierafinowane?
Chyba tak. Na przykład z orzechów wygląda tak http://fanlidla.pl/gazetka/2012.11.26.deluxe/8101,Olej,z,prazonych,orzechow Czy to oznacza, że żaden się nie nadaje?
Dolaczam sie do pytania. W szafce mam lniany, rzepakowy, slonecznikowy i oliwe..
Oleje nierafinowane, zwłaszcza z orzechów, nie nadają się do używania na ciepło! Nie można na nich smażyć ani dodawać ich do pieczenia.
Za to olej rzepakowy, ewentualnie słonecznikowy, będą w porządku 🙂
Ja użyłam oleju kokosowego. Dlaczego te z orzechów się nie nadają?
Oleje nierafinowane z orzechów, czyli tłoczone na zimno, już w 160 stopniach zaczynają płonąć, przez co są niebezpieczne dla zdrowia oraz mają nieprzyjemny smak. Taki olej zdominuje cały smak pierniczków – dlatego oleje tłoczone na zimno nadają się tylko do stosowania na zimno.
Marta bardzo chce zrobic te pierniki jutro, na stolnicy. I za Chiny Ludowe nie rozumiem, dlaczego ta masa ma przestygnac? Przeciez nie ma tam zadnego goracego skladnika. (Punkt 1) help:))
Miód lub melasa mają być rozpuszczone – czyli często jeszcze gorące 🙂
To samo dotyczy sie syropu z agawy?:) rozpuszczony w garnku? Dzieki ze odpisalas!:)
Tak, rozpuszczony w garnku – nie ma sprawy, w razie wątpliwości pisz! 🙂
Marto,czy te pierniczki faktycznie miekna? Pytam,bo kiedys porwalam sie na pieczenie piernikow juz w listopadzie zeby mialy szanse zmieknac,zamknelam je w puszce,z jablkiem wlasnie i niestety,ale na swieta wciaz byly twarde jak kamien.
Dzis upieklam,na pribe przed swietami. Nadzialam je powidlami. Przepis b.prosty i smaczny. Co do uwag:polecam piec wieksze pierniczki. Zaczelam od malych gwiazdek,ktore troche traca ksztalt przez to,ze ciasto tak rosnie. Druga partia,tym razem zdecydowanie wiekszych wyszla idealnie-pierniki sa puszyste,mieciutkie i obficie nadziane powidlami.
Marto czy do tych pierniczkow maka zytnia sie rowniez nada i beda smaczne? 🙂
zadam bardzo głupie pytanie, właśnie zabrałam się za pierniki i okazało się, że nie mam siemienia lnianego, da się to jakoś obejść? no i co znaczy rozpuszczony syrop klonowy, bo dodałam do ciasta po prostu 2 łyżki prosto z butelki i nie wiem czy nie będę musiała zaczynać od początku…
Marto, mniej więcej ile pierniczków wychodzi z podanej ilości składników? 🙂
Planuję upiec te pierniczki na tegoroczne święta. I mam kilka pytań. Czy można wymienić na coś cukier? Czy może być miód/syrop daktylowy? I czy pierniczki się łatwo dają wałkować i wykrajać? Chciałabym jak najbardziej zaangażować dzieci (2 i 4 lata) i nie chciałabym żeby się poczuły sfrustrowane 😉
Przy okazji – dziękuję za wiele inspiracji i wielką pomoc w mojej niedługiej jeszcze wegańskiej przygodzie.
Ola.
Juz niedlugo dostane Termomixa ( bo muj bosz sie zjaral od blendownaia mielenie ITD 😀 ) i bede jeszcze wiecej pröbowac twoich przepysznych rezept. A Swieta tutztuz….
Czy dodatek kawy zbożowej jest konieczny? Czy ew. można ją zastąpić zaparzoną kawą zbożową nierozpuszczalną lub zwykłą kawą rozpuszczalną?
Czy dobrze rozumiem, z powyższych komentarzy, że olej kokosowy będzie OK?
Potwierdzam, będzie w porządku! 🙂
Własnie zrobiłam- od razu podwójna porcje. Ale za cienko je rozwałkowałam i teraz się martwię… Cienkie tez zmiękną, prawda?
Cienkie też zmiękną, ale nie tak bardzo jak te grubsze – w razie czego możesz im pomóc i włożyć więcej kawałków jabłek! 🙂
Marto, ratuj! Zrobiłam, od dwóch dni miękkną w słoiku. Ale zaczęłam się zastanawiać – zrobiłam je na wodzie, czy one wyjdą czy nadal będą twardymi kamulcami? :<
Marto, które pierniczki z tych Twoich polecasz najbardziej? tak, żeby niewegusom opadły szczęki!
Marto, które pierniczki z tych Twoich polecasz najbardziej? takie, żeby niewegusom opadły szczęki!
Anka, zależy, czy lubicie cieniutki i chrupiące, czy bardziej zbite i miękkie. Wybrałabym chyba te powyżej i dodatkowo oblałabym je lukrem zrobionym na bazie kawy zbożowej albo soku z buraków, wtedy będą miały piękny kolor! Jak jeszcze obsypiesz je pestkami granatu to wszyscy przejdą na weganizm 😉
Wspaniały przepis. Na pewno wypróbuje, Moja rodzina lubi najbardziej miękkie pierniczki (robię je według tego przepisu http://supermamy.limango.pl/swiateczne-pierniki-pieczemy-i-dekorujemy/ ), ale trudno je zrobić bez śmietany.
Marta pomocy! Jakiej mąki użyć, żeby pierniczki były bezglutenowe? Chcę zrobić na prezent i muszą być bez glutenu 🙂
Dzień dobry. Czy zamiast kakao można użyć karobu? Czy ciasto może poleżakować noc w lodówce?
2 x tak! 😉
Jedno pytanie – czy to ciasto jest rosnące i pulchne? Tzn. czy te pierniczki wychodzą miękkie i puszyste gdy sie je grubo rozwałkuje? Lub odczeka ile trzeba? Bo wlasnie takiego przepisu szukam – żeby pierniczki były jak alpejskie. I ewentualnie żeby dały się nadziewać.
Hejka w pienikach swiatecznych zastanawia mnie co w pierwszej czesci ciasta analogowo ma przestygnac, i czy aby cukier nie powinien byc pudrem? – poniewaz kompletnie sie nie roztopil…. Pozdrawiam, Karolina
Pytanie: w punkcie pierwszym, mieszamy składniki i odstawiamy do ostygniecia, przeciez jeszcze niczego nie podgrzalismy?
Zgodnie z zaleceniami zamknęłam pierniczki w pudełku i włożyłam przekrojone jabłko, niestety po 2 dniach pojawiła się pleśń ;/ pierniczki brzydko pachną i muszę je wyrzucić. Proszę o radę. Zamierzam zrobić drugą turę i nie wiem jak je przechowywać, żeby zmiękły i się nie zepsuły. Pozdrawiam 🙂
Monika, bardzo mi przykro! Następnym razem możesz jabłko zmieniać co jeden dzień, wtedy unikniesz pleśni.
Hej, jakie mleko roślinne będzie najlepsze?
Dowolne – nie wpływa na konsystencję ani też nie jest wyczuwalne 🙂
Dzień dobry, dopiero poznaje tajniki wegańskiej diety i za bardzo nie wiem jak przygotować siemię lniane. Czy wcześniej mam je zalać gorąca wodą i potem w całości przelać do ciasta? Czy mam je wcześniej zmielić i zalać gorąca wodą i przelać do ciasta, czy może mam odcedzić glutek i jego wlać do ciasta? Dziękuje za odpowiedz 😉 pozdrawiam
Przepraszam za zawracanie głowy 🙂 czytalam tyle przepisow, ze już mi się wszystko pomieszało i nie zauważyłam, że jest napisane co zrobić z siemieniem ! Przepraszam!
Weroniko, nie ma sprawy – bardzo sie cieszę, że jednak udało się doczytać przepis 🙂
Mąka pszenna pełnoziarnidta będzie ok? Chyba nie trzeba nic zmieniać? Było też pytanie o zastąpienie kawy zbożowej zwykłą ale bez odpowiefzi więc ponawiam:) może być parzona kawa?? Moje pierwsze całkowiecie wege śwoęta:)
Aniu, przy użyciu mąki pszennej pełnoziarnistej warto dodać 1 – 3 łyżki mleka więcej, a kawa może być jak najbardziej dowolna 🙂
Co roku robię te pierniczki (są przepyszne!! :)), ale zawsze na tydzień przed świętami. Tym razem chciałabym wcześniej i czy ten weekend będzie ok? Czy za wcześnie?
Ten weekend powinien być zupełnie w porządku – to znaczy ten pierwszy grudniowy 😉
W domu pachnie obłędnie, urosły, zarumieniły się. O smaku jednak nie napiszę zbyt wiele, gdyż ja się okazało po pierwszym kęsie, cukier zastąpiłam solą 🙂
Jej, to może chociaż sprawdzą się jako krakersy? 😉
A na otarcie łez, Marto, czy podzielisz się przepisem na najlepsze połączenie mąk, by uzyskać smaczną wersję bezglutową? 🙂
A co do mąk to klasycznie użyłabym ryżowej, ziemniaczanej i jaglanej.
Marto, a czy można te pierniki upiec dużo wcześniej i zamknąć w puszce ale bez jabłka? Zmiękną same po dłuższym czasie przechowywania? Czy trzeba je w takim przypadku jakoś rozszczelnić? Nie chcę ryzykować pleśnią a i wolałabym jak najwięcej przygotować długo przed świętami, bo w tym roku mamy mnóstwo przygotowań.
Elwira, pewnie, pierniki zmiękną też bez jabłka 🙂
Czy można użyć mniejszej ilości cukru? 🙂 czy są bardzo słodkie w smaku?
Gosia, pierniczki są umiarkowanie słodkie, ale zawsze można użyć mniej cukru 🙂
Jakiej wielkości używasz foremek, foremka foremce nierówna, i zastanawiam się przy jakiej mniej więcej wielkości foremki wychodzi to 20-30 sztuk?
Pierniczki wyszły przepyszne <3 Mam pytanie, wiesz może czy wyjdą z ksylitolem zamiast cukru? 🙂
Wyjdą! 🙂
Dlaczego masa jest taka sypka? Czy syrop z agawy trzeba rozpuścić w wodzie? A może kawę rozpuszczalną?
Hmm w końcu dodałam więcej mleka. Pierniczki już w piekarniku. Zobaczymy co z tego wyjdzie ?
To pewnie kwestia odmierzania – odsyłam jako wsparcie do przewodnika po miarach 🙂
https://www.jadlonomia.com/miary-kuchenne/
O co chodzi z rozpuszczoną melasą? Moja jest płynna:) Mam ją z wodą połączyć i podgrzać czy co? W jakich proporcjach melasa/woda?
Czy aquafaba zamiast siemienia lnianego będzie ok?