Wegańskie świąteczne pierniczki


Twarde i mocno korzenne, a po upływie tygodnia miękkie i słodkie od lukru – mowa oczywiście o niepowtarzalnych, świątecznych piernikach, które żeby zdążyły zmięknąć do świąt, musicie upiec najpóźniej we wtorek.

Chociaż pierwsze wzmianki na temat pierników pojawiały się już w XV wieku, to jednak pierwszy znany nam przepis pochodzi z XVIII wieku i został opublikowany w książce pod tytułem „Compendium medicum auctum, to iest krótkie zebranie y opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia” i brzmiał następująco:

Weź miodu przaśnego ile chcesz, włóż do naczynia, wlej do niego gorzałki mocnej sporo i wody, smaż powoli szumując, aż będzie gęsty, wlej do niecki, przydaj imbieru białego, gwoździków, cynamonu, gałek, kubebów, kardamonu, hanyżu nietłuczonego, skórek cytrynowych drobno krajanych, cukru ileć się będzie zdało, wszystko z grubsza jak miód ostygnie, że jeno letni będzie, wsyp mąki żytniej, ile potrzeba, umieszaj, niech tak stoi nakryto, aż dobrze wystygnie, potym wyłóż na stół, gnieć jak najmocniej, przydając mąki ile potrzeba, potym nakładź cykaty krajanej albo skórek cytrynowych w cukrze smażonych, znowu przegnieć i zaraz formuj pierniki, wielkie według upodobania porobiwszy, możesz znowu po wierzchu tu i ówdzie wtykać cykatę krajaną, do wierzchu pozyngowawszy piwem kłaść do pieca i wyjąwszy je jak się przepieką, znowu je zyngować miodem z piwem smażonym i znowu po wsadzeniu do pieca.

Compendium medicum auctum. To iest krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia. (…), Jasna Góra, 1725 ”, w: Wojciech Streich, “Opowieść o toruńskim pierniku”, Toruń, 2001.

Tak przygotowane pierniki najczęściej miały formę wielkich twardych, kół – jedna z legend opisanych tutaj dowodzi, że z powodzeniem można było używać piernika zamiast koła w powozie, a jeszcze inna przypowieść wyjaśnia, dlaczego pierniki toruńskie nazywane są Katarzynkami. Jednak te i wiele innych legend związanych z wypiekiem pierników najlepiej jest czytać nad słodkim piernikiem i kubkiem kawy zbożowej.

Na podstawie przepisu z Kwestii Smaku.

wersja do druku

Wegańskie świąteczne pierniczki

  • Czas przygotowania: 40 minut + 20 minut pieczenia 40M

Składniki na 20 - 30 sztuk:

2 szklanki mąki pszennej
½ łyżki kakao
1 łyżka rozpuszczalnej kawy zbożowej
2 łyżki rozpuszczonej melasy, syropu z agawy lub syropu klonowego
⅔ szklanki cukru
1,5 łyżeczki sody oczyszczonej
2 łyżki domowej przyprawy piernikowej
1 łyżka oleju z pestek winogron
1 łyżka zmielonego siemienia lnianego + 3 łyżki letniej wody, połączone w szklance i odstawione
około ¼ – ⅓ szklanki letniego mleka roślinnego

Przygotowanie:
Przygotowanie w Thermomixie 
  1. Wsypać do naczynia mąkę, kakao i kawę zbożową, wlać melasę i krótko wymieszać ( 30 sekund, obroty 5) następnie dodać cukier, sodę i przyprawę piernikową, ponownie krótko wymieszać ( 30 sekund, obroty 4) i na chwilę odstawić do przestygnięcia.
  2. Kiedy masa przestygnie dodać olej, spęczniałe siemię lniane i mieszając (obroty 3) stopniowo dodawać po jednej łyżce mleka do czasu, aż masa zmieni się w lśniące, zbite ciasto. Dotknąć palcem jeśli ciasto jest sprężyste, nie klei się do palców to jest gotowe.
  3. Piekarnik rozgrzać do 180 stopni. Na podsypanej mąką stolnicy lub macie rozwałkować ciasto na gruby na 1 cm placek i wycinać pierniczki, następnie zwijać resztki ciasta i ponownie je rozwałkowywać. Gotowe pierniczki układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i piec przez 12 – 16 minut, do czasu, aż pierniczki będą wyrośnięte i i złociste. Wystudzić, odłożyć do puszki i zjeść za tydzień.
Przygotowanie analogowe
  1. Na stolnicy wymieszać mąkę, kakao, kawę zbożową, wlać melasę i dokładnie mieszać przy pomocy noża, następnie dodać cukier, sodę, przyprawę piernikową i dalej mieszać łyżką lub nożem. Odstawić na chwilę do przestygnięcia.
  2. Kiedy masa przestygnie dodać olej, siemię lniane i zagniatać rękami, następnie cały czas zagniatając stopniowo dodawać mleka do czasu, aż masa będzie elastyczna i łatwo będzie odchodzić od dłoni, zajmie to około 5 – 10 minut.
  3. Piekarnik rozgrzać do 180 stopni. Na podsypanej mąką stolnicy lub macie rozwałkować ciasto na gruby na 1 cm placek i wycinać pierniczki, następnie zwijać resztki ciasta i ponownie je rozwałkowywać. Gotowe pierniczki układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i piec przez 12 – 16 minut, do czasu, aż pierniczki będą wyrośnięte i i złociste. Wystudzić, odłożyć do puszki i zjeść za tydzień.
Porady:
  • Pierniczki tuż po upieczeniu są dość miękkie, ale szybko twardnieją. Dlatego najlepsze są odstane przez tydzień w puszce lub słoiku – wystudzone pierniczki ciasno zapakować do słoika lub puszki razem z kawałkiem jabłka, dzięki temu szybciej wilgotnieją i miękną. Jabłko do dzień lub dwa należy zmienić, po tygodniu będą już miękkie.
  • Pierniczki należy lukrować po odstaniu w słoiku, wtedy lukier jest świeży i dobrze wygląda.


    • Dokładnie! Bo są nie dość, że pyszne, to jeszcze śliczne – te "prześwitujące" kryształki cukru to jest coś pięknego :). W tym roku spróbuję je rzeczywiście nadziać – ale metodą sklejania dwóch placków, a nie nadziewania szprycą, bo wbrew zapewnieniom Asi z KW w ogóle mi nie wychodziło ;). Dzięki za motywację, żeby wreszcie zacząć!

  1. Ja już mam upieczone dwa rodzaje pierników, jedne miękkie, przepyszne, pachnące olejkiem pomarańczowym (eko), drugie twarde, mocno korzenne – leżakują w puszcze. Zarówno te twarde jak i miękkie 100 razy lepsze niż kupne 🙂 a jak w domu pachnie.. Pozdrawiam :*

  2. Marto, jakiego oleju można użyć zamiast z pestek winogron? Mam z pestek dyni, z orzechów laskowych, z orzechów włoskich, oliwę z oliwek, olej lniany. Dzięki 🙂

    • Oleje nierafinowane, zwłaszcza z orzechów, nie nadają się do używania na ciepło! Nie można na nich smażyć ani dodawać ich do pieczenia.

      Za to olej rzepakowy, ewentualnie słonecznikowy, będą w porządku 🙂

    • Oleje nierafinowane z orzechów, czyli tłoczone na zimno, już w 160 stopniach zaczynają płonąć, przez co są niebezpieczne dla zdrowia oraz mają nieprzyjemny smak. Taki olej zdominuje cały smak pierniczków – dlatego oleje tłoczone na zimno nadają się tylko do stosowania na zimno.

  3. Marta bardzo chce zrobic te pierniki jutro, na stolnicy. I za Chiny Ludowe nie rozumiem, dlaczego ta masa ma przestygnac? Przeciez nie ma tam zadnego goracego skladnika. (Punkt 1) help:))

  4. Marto,czy te pierniczki faktycznie miekna? Pytam,bo kiedys porwalam sie na pieczenie piernikow juz w listopadzie zeby mialy szanse zmieknac,zamknelam je w puszce,z jablkiem wlasnie i niestety,ale na swieta wciaz byly twarde jak kamien.

  5. Dzis upieklam,na pribe przed swietami. Nadzialam je powidlami. Przepis b.prosty i smaczny. Co do uwag:polecam piec wieksze pierniczki. Zaczelam od malych gwiazdek,ktore troche traca ksztalt przez to,ze ciasto tak rosnie. Druga partia,tym razem zdecydowanie wiekszych wyszla idealnie-pierniki sa puszyste,mieciutkie i obficie nadziane powidlami.

  6. zadam bardzo głupie pytanie, właśnie zabrałam się za pierniki i okazało się, że nie mam siemienia lnianego, da się to jakoś obejść? no i co znaczy rozpuszczony syrop klonowy, bo dodałam do ciasta po prostu 2 łyżki prosto z butelki i nie wiem czy nie będę musiała zaczynać od początku…

  7. Planuję upiec te pierniczki na tegoroczne święta. I mam kilka pytań. Czy można wymienić na coś cukier? Czy może być miód/syrop daktylowy? I czy pierniczki się łatwo dają wałkować i wykrajać? Chciałabym jak najbardziej zaangażować dzieci (2 i 4 lata) i nie chciałabym żeby się poczuły sfrustrowane 😉
    Przy okazji – dziękuję za wiele inspiracji i wielką pomoc w mojej niedługiej jeszcze wegańskiej przygodzie.
    Ola.

  8. Juz niedlugo dostane Termomixa ( bo muj bosz sie zjaral od blendownaia mielenie ITD 😀 ) i bede jeszcze wiecej pröbowac twoich przepysznych rezept. A Swieta tutztuz….

  9. Czy dodatek kawy zbożowej jest konieczny? Czy ew. można ją zastąpić zaparzoną kawą zbożową nierozpuszczalną lub zwykłą kawą rozpuszczalną?

  10. Własnie zrobiłam- od razu podwójna porcje. Ale za cienko je rozwałkowałam i teraz się martwię… Cienkie tez zmiękną, prawda?

    • Cienkie też zmiękną, ale nie tak bardzo jak te grubsze – w razie czego możesz im pomóc i włożyć więcej kawałków jabłek! 🙂

  11. Marto, ratuj! Zrobiłam, od dwóch dni miękkną w słoiku. Ale zaczęłam się zastanawiać – zrobiłam je na wodzie, czy one wyjdą czy nadal będą twardymi kamulcami? :<

    • Anka, zależy, czy lubicie cieniutki i chrupiące, czy bardziej zbite i miękkie. Wybrałabym chyba te powyżej i dodatkowo oblałabym je lukrem zrobionym na bazie kawy zbożowej albo soku z buraków, wtedy będą miały piękny kolor! Jak jeszcze obsypiesz je pestkami granatu to wszyscy przejdą na weganizm 😉

  12. Marta pomocy! Jakiej mąki użyć, żeby pierniczki były bezglutenowe? Chcę zrobić na prezent i muszą być bez glutenu 🙂

  13. Jedno pytanie – czy to ciasto jest rosnące i pulchne? Tzn. czy te pierniczki wychodzą miękkie i puszyste gdy sie je grubo rozwałkuje? Lub odczeka ile trzeba? Bo wlasnie takiego przepisu szukam – żeby pierniczki były jak alpejskie. I ewentualnie żeby dały się nadziewać.

  14. Hejka w pienikach swiatecznych zastanawia mnie co w pierwszej czesci ciasta analogowo ma przestygnac, i czy aby cukier nie powinien byc pudrem? – poniewaz kompletnie sie nie roztopil…. Pozdrawiam, Karolina

  15. Pytanie: w punkcie pierwszym, mieszamy składniki i odstawiamy do ostygniecia, przeciez jeszcze niczego nie podgrzalismy?

  16. Zgodnie z zaleceniami zamknęłam pierniczki w pudełku i włożyłam przekrojone jabłko, niestety po 2 dniach pojawiła się pleśń ;/ pierniczki brzydko pachną i muszę je wyrzucić. Proszę o radę. Zamierzam zrobić drugą turę i nie wiem jak je przechowywać, żeby zmiękły i się nie zepsuły. Pozdrawiam 🙂

    • Monika, bardzo mi przykro! Następnym razem możesz jabłko zmieniać co jeden dzień, wtedy unikniesz pleśni.

  17. Dzień dobry, dopiero poznaje tajniki wegańskiej diety i za bardzo nie wiem jak przygotować siemię lniane. Czy wcześniej mam je zalać gorąca wodą i potem w całości przelać do ciasta? Czy mam je wcześniej zmielić i zalać gorąca wodą i przelać do ciasta, czy może mam odcedzić glutek i jego wlać do ciasta? Dziękuje za odpowiedz 😉 pozdrawiam

    • Przepraszam za zawracanie głowy 🙂 czytalam tyle przepisow, ze już mi się wszystko pomieszało i nie zauważyłam, że jest napisane co zrobić z siemieniem ! Przepraszam!

  18. Mąka pszenna pełnoziarnidta będzie ok? Chyba nie trzeba nic zmieniać? Było też pytanie o zastąpienie kawy zbożowej zwykłą ale bez odpowiefzi więc ponawiam:) może być parzona kawa?? Moje pierwsze całkowiecie wege śwoęta:)

    • Aniu, przy użyciu mąki pszennej pełnoziarnistej warto dodać 1 – 3 łyżki mleka więcej, a kawa może być jak najbardziej dowolna 🙂

  19. Co roku robię te pierniczki (są przepyszne!! :)), ale zawsze na tydzień przed świętami. Tym razem chciałabym wcześniej i czy ten weekend będzie ok? Czy za wcześnie?

  20. W domu pachnie obłędnie, urosły, zarumieniły się. O smaku jednak nie napiszę zbyt wiele, gdyż ja się okazało po pierwszym kęsie, cukier zastąpiłam solą 🙂

  21. A na otarcie łez, Marto, czy podzielisz się przepisem na najlepsze połączenie mąk, by uzyskać smaczną wersję bezglutową? 🙂

  22. Marto, a czy można te pierniki upiec dużo wcześniej i zamknąć w puszce ale bez jabłka? Zmiękną same po dłuższym czasie przechowywania? Czy trzeba je w takim przypadku jakoś rozszczelnić? Nie chcę ryzykować pleśnią a i wolałabym jak najwięcej przygotować długo przed świętami, bo w tym roku mamy mnóstwo przygotowań.

  23. Jakiej wielkości używasz foremek, foremka foremce nierówna, i zastanawiam się przy jakiej mniej więcej wielkości foremki wychodzi to 20-30 sztuk?

  24. Dlaczego masa jest taka sypka? Czy syrop z agawy trzeba rozpuścić w wodzie? A może kawę rozpuszczalną?
    Hmm w końcu dodałam więcej mleka. Pierniczki już w piekarniku. Zobaczymy co z tego wyjdzie ?

  25. O co chodzi z rozpuszczoną melasą? Moja jest płynna:) Mam ją z wodą połączyć i podgrzać czy co? W jakich proporcjach melasa/woda?

  26. Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Spróbuj również:

Wszystkie ciastka na tej stronie są zupełnie wegańskie!

Jadłonomia dba o Twoje dane i wykorzystuje pliki cookies w celu zapewnienia poprawnego działania strony internetowej (cookies techniczne). Dodatkowo prosimy Cię o zgodę na używanie cookies dla personalizacji treści i doskonalenia Jadlonomii (cookies analityczne). Więcej na ten temat możesz przeczytać w Polityce prywatności i cookies.

Zgodę możesz wycofać w dowolnym momencie w ustawieniach przeglądarki, ale wyłączenie cookies technicznych może skutkować niepoprawnym funkcjonowaniem naszej strony.